Czy można w jednym miejscu zgromadzić wiedzę o twórcach biżuterii, wystawach, konkursach, publikacjach i instytucjach, które kształtowały współczesne polskie złotnictwo? Odpowiedzią jest ZŁOTNICTWO INFO – internetowa baza danych, która w krótkim czasie stała się nieocenionym źródłem informacji o tej dziedzinie sztuki. To projekt unikatowy na skalę kraju, a jego celem jest nie tylko dokumentacja, ale i ocalenie od zapomnienia historii polskiej biżuterii powstającej po 1945 roku.
Już dziś zasoby bazy imponują. Zapisano w niej ponad 1500 nazwisk osób związanych z polskim złotnictwem, w tym 1304 autorów i projektantów. Udostępniono niemal 1500 fotografii prac i blisko 500 zdjęć dokumentujących wydarzenia. Opisano 760 wystaw, konkursów i imprez, a także 348 instytucji, muzeów i kolekcji. Zebrano 326 wydawnictw, 314 artykułów i 27 plików lub linków do filmów badań zjawisk współczesnego złotnictwa artystycznego. Uzupełnia je unikatowa baza imienno-autorska – aż 169 inicjałów, które pomagają w identyfikacji autorstwa biżuterii i obiektów złotniczych. Łącznie system obejmuje ponad 80 tysięcy atrybutów danych – liczby, które robią wrażenie, ale nadal stanowią jedynie fragment docelowych zasobów.
Projekt działa na zasadach Open Data Commons. To otwarta baza danych tworzona i rozwijana przez społeczność. Nie należy do żadnej pojedynczej osoby ani instytucji – jest wspólnym zasobem, do którego każdy może wnosić swój wkład i z którego każdy może w równym stopniu czerpać. Jako dobro wspólne: nasza wiedza nie ma być tylko zarchiwizowana ani zaszyfrowana, ma pozostać społecznie dostępna i użyteczna. Open Data Commons to przestrzeń, z której wiedza i dane służą wszystkim – artystom, badaczom, instytucjom, ale także edukacyjnym i promocyjnym. Mogą z niego korzystać szkoły artystyczne, muzea, media branżowe, nauczyciele, szerokie grono odbiorców zainteresowanych biżuterią.
WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PAMIĘĆ
Projekt ZŁOTNICTWO INFO powstał z inicjatywy Mariusza Pajączkowskiego – artysty złotnika, badacza historii złotnictwa i pedagoga Galerii Otwartej w Sandomierzu, oraz Marka Nowackiego – historyka sztuki, pomysłodawcy i organizatora Przeglądu Form Złotniczych w Legnicy. Realizuje ideę Michaela Hemingera, wybitnego badacza sztuki złotniczej, który już ćwierć wieku temu dostrzegał potrzebę tworzenia archiwum. Dziś – dzięki nowym technologiom i wsparciu środowiska – ten plan staje się faktem.
„Wspólna pamięć niezbędna jest we współpracy. Każdy wspólny krok, każde zdjęcie, każdy katalog dodany do systemu to krok ku temu, by historia współczesnej polskiej biżuterii nie zaginęła. Dlatego tak ważne jest, by twórcy i instytucje uzupełniali swoje profile, zgłaszali wydarzenia i przekazywali dokumentację” – podkreśla twórca.
OTWARTA DLA WSZYSTKICH
Największą siłą projektu jest jego otwarty charakter. Każdy może się w niego włączyć – zarówno twórcy biżuterii, jak galerie, muzea, stowarzyszenia, uczelnie czy prywatni kolekcjonerzy. Wystarczy udostępnić swoje materiały: zdjęcia prac, dokumentację wystaw, katalogi, artykuły czy informacje o własnej działalności. Nie wymaga to rezygnacji z praw autorskich – wystarczy zgoda na ich nieodpłatne wykorzystanie w celach dokumentacyjnych.
Im więcej osób i instytucji się zaangażuje, tym pełniejszy i bardziej wiarygodny obraz współczesnego polskiego złotnictwa uda się stworzyć. Dzięki temu każda ważna inicjatywa, praca czy wystawa znajdzie swoje miejsce w historii – dostępne dla przyszłych badaczy, studentów, kuratorów, a także dla szerszego grona miłośników biżuterii autorskiej.
DLACZEGO TO TAK WAŻNE?
Dotychczas informacje o współczesnym polskim złotnictwie były rozproszone: ukryte w zakamarkach internetu, w muzealnych magazynach, prywatnych archiwach, a nierzadko tylko w pamięci uczestników wydarzeń. Brakowało jednej platformy, która zebrałaby je w jednym miejscu. ZŁOTNICTWO INFO odpowiada na tę potrzebę, stając się narzędziem nie tylko dokumentacyjnym, ale też edukacyjnym i promocyjnym. Można z niego korzystać swobodnie, a jednocześnie to my – środowisko złotników i badaczy – tworzymy je wspólnie i dla wspólnego dobra.
JAK SIĘ ZAANGAŻOWAĆ?
Zainteresowani mogą zarejestrować się na stronie www.zlotnictwo.info i samodzielnie dodać informacje o swojej twórczości, dorobku wystawienniczym czy publikacjach. Dane wprowadzane przez użytkowników wspiera redakcja, co zapewnia rzetelność i wiarygodność bazy. Każdy, kto zauważy błąd, może go zgłosić – baza tworzona jest wspólnie i dla wspólnego dobra.
ZŁOTNICTWO INFO to przedsięwzięcie non profit, tworzone pro bono i z myślą o przyszłości. To, co dziś uda się zgromadzić, będzie bezcennym źródłem wiedzy dla kolejnych pokoleń. Dzięki zaangażowaniu środowiska baza nie tylko wypełni lukę, ale archiwum współczesnego polskiego złotnictwa – bogactwa sztuki, które zasługuje na pamięć i docenienie.
Organizatorzy Legnickiego Festiwalu SREBRO po raz kolejny zapraszają do dyskusji nad współczesną sztuką złotniczą oraz znaczeniem biżuterii w dzisiejszym świecie. Tegoroczny temat przewodni konkursu kieruje uwagę w stronę dualizmu ozdób ciała pełniących funkcję zarówno przedmiotów osobistych, amuletów czy sentymentalnych pamiątek, jak i wyraźnych manifestów, komunikatów, narzędzi autokreacji. Rozszerza granicę cielesności, tożsamości (dziś również cyfrowej), oddając też pole temu, co pozaludzkie czy nieidentyfikowalne w kategoriach antropocentrycznych.
„Every Body” mówi o napięciu między światem wewnętrznym a zewnętrznym. To właśnie na ich pograniczu – wyznaczonym przez biologiczne bariery naszej cielesności – plasuje się biżuteria. Hasło z jednej strony zaprasza do reinterpretacji jej podstawowego punktu odniesienia, jakim jest ludzkie ciało, z drugiej mówi o społecznym kontekście, poczuciu wspólnoty i więziach.
– Liczymy, że wieloznaczność tegorocznego hasła przewodniego konkursu otworzy biżuterię na szeroką dyskusję oraz zachęci do wykorzystania narracyjnego potencjału biżuterii. Interpretacja i wyraźne odniesienie do tematu pozostaje – obok kryteriów jakościowych – głównym wyznacznikiem oceny nadesłanych prac – wyjaśniają organizatorzy.
Międzynarodowy Konkurs Sztuki Złotniczej co roku gromadzi setki prac blisko 300 artystów z kilkudziesięciu krajów świata. To jeden z największych europejskich przeglądów autorskiej biżuterii, ukazujący nie tylko rozwój dziedziny i obecny przekrój współczesnych tendencji, ale przede wszystkim podkreślający podnoszące znaczenie biżuterii jako formy komunikacji oraz medium sztuki współczesnej.
Konkurs od lat pozostaje głównym wydarzeniem Legnickiego Festiwalu SREBRO, w czasie którego odbywa się także wiele wystaw biżuterii, złotnictwa i designu zarówno czołowych artystów i projektantów, jak i studentów oraz początkujących twórców.
Nabór zgłoszeń do 34. MKSZ „Every Body” potrwa do 18 stycznia 2026 r. Aby wziąć udział w konkursie, należy przesłać kartę zgłoszenia i zdjęcia prac na adres: konkurszlotniczy@galeria.legnica.eu oraz wysłać prace na adres Galerii Sztuki w Legnicy (pl. Katedralny 1, 59-220 Legnica). Posiedzenie jury odbędzie się w lutym 2026 r., a wystawa pokonkursowa planowana jest tradycyjnie w czasie Festiwalu SREBRO w Galerii Sztuki w Legnicy wiosną 2026 r.
silver.legnica.eu
Wyniki konkursu zostaną ogłoszone podczas gali rozdania nagród w trakcie majowego weekendu otwarcia festiwalu.
Uczestnictwo w konkursie jest bezpłatne (twórcy ponoszą jedynie koszty transportu prac), a udział w wydarzeniu wziąć mogą zarówno profesjonali artyści, jak i amatorzy. Regulamin oraz karta zgłoszeniowa opublikowane zostały na: silver.legnica.eu
Anna Wójcik-Korbas
Galeria Sztuki w Legnicy
