Turkus traktowany
dr Włodzimierz ŁapotLaboratorium Gemmologiczne Uniwersytet Śląski
Turkus, szczególnie ten wysokiej jakości, cieszy się coraz większym zainteresowaniem nabywców. Ostatnio wzrosło ono w takim stopniu, że niektóre rynki nie są już w pełni zaspokajane.
turkusu niebieskiego i zielonego
Aż 80 proc. turkusu pochodzi z Chin, pozostałe 20 proc. dostarczają USA i Iran, niestety tylko 5 proc. tej oferty stanowi wysokiej jakości turkus naturalny, tzn. atrakcyjnie wybarwiony i nie wykazujący oznak ingerencji człowieka. Reszta to turkus traktowany, rekonstruowany bądź syntetyczny.
Turkus kamieniem popularnym
Nie trzeba przekonywać, że umiejętność odróżniania kamieni naturalnych od traktowanych, rekonstruowanych i syntetycznych ma fundamentalne znaczenie dla poprawnego funkcjonowania rynku jubilerskiego, gdyż umożliwia skuteczne przeciwstawienie się ekonomicznemu drenażowi, zarówno w odniesieniu do
Turkus traktowany (impregnowany barwionym plastikiem)
Turkus traktowany (impregnowany barwionym plastikiem)
poszczególnych nabywców jak i rynku jubilerskiego w całości. Niektóre rynki całkiem dobrze sobie z tym radzą (są skutecznie chronione prawnie i merytorycznie), na innych panuje źle pojęta swoboda gospodarcza, czyli „wolna amerykanka”. Turkus jest uwodnionym fosforanem miedzi i glinu o wzorze chemicznym CuAl6(PO4)4(OH)8 • 4H2O + domieszki Fe2+, Fe3+; stechiometrycznie: Cu 9,78%; Al2O3 37,60%; P2O5 34,90%; H2O 17,72%. Powstaje wskutek wietrzenia minerałów zawierających miedź, np. z chalkopirytu (CuFeS2), chalkozynu (Cu2S) czy bornitu (Cu5FeS4). Jubilersko najbardziej atrakcyjne są jego niebieskie, masywne, skrytokrystaliczne, modularne skupienia (fig. 1). Ale zdarza się wykorzystanie także innych form występowania turkusu, np. nalotów i naskorupień, choćby w biżuterii designerskiej. Turkus bywa wyposażony w sieć brązowych, szarych lub czarnych żyłek utworzonych przez inne minerały i/lub skały (tzw. turkus matrix, turkus pajęcza sieć, fig. 2, 3). Powszechnie znane są też zrosty turkusu z malachitem (zielony) i chryzokolą (niebieska). Pierwiastkiem odpowiedzialnym za niebieską barwę turkusu jest miedź, za zieloną – żelazo. Intensywna, głęboko niebieska barwa turkusu jest rzadka, przez to wysoko ceniona, aczkolwiek niezbyt trwała. Jej degradacja (zielenienie) powodowana może być działaniem światła, potu, kosmetyków, środków czystości, olejów, słabych kwasów bądź też silnym przesuszeniem. Barwa niebieska jest też wrażliwa na temperaturę, np. w 250oC przekształca się w brzydką zieleń.
Turkus syntetyczny
[...]
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
|
Wszyscy prenumeratorzy dwumiesięcznika w ramach prenumeraty otrzymują login i hasło umożliwiające korzystanie z pełnych zasobów portalu (w tym archiwum).
Prenumerata POLSKIEGO JUBILERA to:
Prenumeratę możesz zamówić:
Jeśli jesteś prenumeratorem a nie znasz swoich danych dostępu do artykułów Polskiego Jubilera skontaktuj się z nami, bok@pws-promedia.pl
|
Włodzimierz Łapot
